Berlijn

 

berlijn

Tekenaar: Oppen Mark Van
Scenarist: Hamme Jean van,Oppen Mark Van
Uitgever : Dargaud

De geschiedenis is net als het leven: een keten van gebeurtenissen, die ieder op zich weer een volgende veroorzaken.

In 1933, toen Hitler aan de macht kwam, vroeg Hans Kammler echtscheiding aan van zijn halfjoodse vrouw Esther Koenig; hij wilde niet langer met een ‘mischling’ leven. Evenmin wilde hij dat hun dochtertje Helena met haar bestaan de naam Kammler zou bezoedelen. In 1942 kregen Esther en Helena Koenig bezoek van SS – hauptsturmführer Kammler in gezelschap van zijn zoontje Reinhard. Helena’s halfbroer bleek een goed getraind lid van de Hitlerjugend, want vader Kammler kwam een vergissing uit het verleden rechtzetten en liet Esther door zijn zoon executeren. Reinhard, een jongen met twee verschillende ogen, kweet zich met duidelijk plezier van zijn vaders opdracht. Later zal blijken dat het om een schijnexecutie ging, maar dat was slechts om Esthers kansen op een concentratiekamp niet teniet te doen.

’s Avonds op 17 augustus 1943 stijgt een Lancaster met de naam Snowwhite op met een bommenlading richting Duitsland en 2150 gallons benzine voor een langeafstandsvlucht. De aanval van vele bommenwerpers is gericht op het raketcentrum Peenemünde, maar Snowwhite gaat met enkele andere vliegtuigen naar Berlijn om de Duitsers te misleiden. Roy Stuart, de bommenrichter en enige officier van de crew, ligt met veertig graden koorts op bed en is vervangen door een groentje.
Kort daarvoor heeft de bemanning met een rampzalige vlucht zijn mascotte, de pop Yvette verloren, maar Lisa, een klein meisje dat met haar vader vlakbij het vliegveld woont, geeft haar eigen pop als vervanger mee aan de piloot, flight – sergeant David Auberson, meestal Aubie genoemd. Tijdens de start wordt het vliegtuig uitgezwaaid door Sarah, de geliefde van Aubie.
Snowwhite zal de thuishaven helaas niet bereiken.

Helena was als gevolg van haar Arische vader slechts een ‘mischling’ van de tweede graad en bleef misschien daarom gespaard, maar in januari 1945 werd zij toch op de trein naar Auschwitz gezet. Het vernietigingskamp werd evenwel nog in dezelfde maand door de Russen bevrijd en Helena wist de weg terug naar Berlijn te vinden.
Enkele dagen na de val van Berlijn, proberen een paar Russische soldaten Helena te verkrachten maar zij worden neergeschoten door Reinhard de Vos en zijn bendeleden. Helena’s halfbroers opleiding, zijn killersinstincten, doortraptheid en overlevingsdrang zijn haar redding, als je tenminste van redding mag spreken wanneer je in handen van een dergelijk sujet valt. Reinhard moet op dat moment ongeveer 15 jaar zijn en zijn halfzus drie jaar ouder.

Op 24 juni 1948 sluiten de Sovjets plotseling alle weg – ,spoor – en waterverbindingen tussen het geallieerde deel van Berlijn en het door de geallieerden bezette deel van Duitsland af; zij verontschuldigen zich met de mededeling dat de onderhoudswerken slechts enkele jaren in beslag zullen nemen. De Russen staken bovendien de stroomlevering naar het vrije deel van Berlijn, onder verwijzing naar de kolenschaarste. Het duurt twee dagen voor de beroemde luchtbrug in werking treedt. Onder de honderden vliegtuigen die voor de bevoorrading van het hongerende en kou lijdende vrije Berlijn nodig waren, bevindt zich een C – 47 Dakota met aan de stuurknuppel, Roy Stuart, de enige overlevende van de Snowwhite.
Stuart behoort tot de zogenaamde ‘schokoladenflieger’ die buiten de normale lading om snoepgoed voor de kinderen droppen. Dat hij daarnaast zwarte handel drijft en smokkelt doet hem in een wespennest belanden met Helena en Reinhard als tegen – of medespelers.
Stuarts droom dat het geluk hem op een dag zou toelachen komt niet uit en hij is na zijn wedervaren in Berlijn nog net zo arm als daarvoor. Reinhard komt uiteindelijk in het vrije Westen terecht. Helena krijgt de middelen in handen om naar haar moeder te gaan zoeken, waarvoor zij contact opneemt met de Amerikaanse kapitein Murphy, die de leiding heeft op vliegveld Tempelhof.

In het najaar van 1952 als zijn carrière ten einde loopt, keert kapitein Murphy terug naar de Verenigde Staten en vestigt zich met zijn echtgenote in Huntsville, Alabama. Tot zijn verbazing ziet hij opeens een bekende in een fraaie cabriolet; het is niemand minder dan Reinhard Kammler. Reinhard, duidelijk in goeden doen, was op zoek geweest naar zijn vader. Vader Kammler, betrokken bij de productie van V2’s, bleek echter niet in Amerika maar in Rusland terecht te zijn gekomen. Toen Reinhard plotseling uit Huntsville verdween, begreep Murphy wat hij van plan was en tipte zijn oude Russische collega Sokolovski wie er in aantocht was. Als oude kennissen en vakbroeders blijven zij elkaar op de hoogte houden.

In de nacht van 12 op 13 augustus 1961 wordt met de aanleg van de Berlijnse muur, het symbool van de koude oorlog, begonnen. Binnen een paar dagen was de scheiding compleet, ook voor Helena en haar zoon Sasha. En wie was die man in het zwart die toezicht hield op de werkzaamheden?

Op 9 november 1989 beginnen burgers uit de DDR op de muur in te hakken en het zou niet lang duren voor hij helemaal geslecht was. De muur had tijdens zijn bestaan veel slachtoffers geëist, maar het was ook ettelijke malen gelukt de Vopo’s in de luren te leggen en wie waren dat allemaal?

Op een mooie warme dag in augustus 1993 ontmoeten drie mensen elkaar op een oude verlaten startbaan uit WO II, waar lang gelden Snowwhite opsteeg om nooit meer terug te keren. Het is Lisa en Sarah met haar zoon, die hier door het verleden worden ingehaald.

Het zal in het jaar 2007 zijn, dat we de zoon van de vroegere kapitein Murphy in Duitsland tegenkomen. Hij lijkt met vakantie, maar al snel blijkt dat hij enkele raadsels uit het verleden wil oplossen; raadsels vastgelegd in een stapel documenten die hij na de dood van zijn vader erfde. Hij rijdt met de auto naar het dorpje Beaumont in de Elzas. Wie was de Prince Russe, die in 1990 in het dorpje kwam wonen en in 1998 onder verdachte omstandigheden om het leven kwam?

Deze strip wordt gekenmerkt door een ietwat pessimistische stemming. De wereld draait door en het zal altijd een rotzooi blijven, waarbij een dubbeltje nooit een kwartje wordt en de goeden altijd onder de kwaden moeten lijden. Wat je ook doet, welke plannen je ook maakt, het lot beslist uiteindelijk over de mens en het loopt altijd anders dan je verwacht. De lezer wordt geconfronteerd met de rauwe werkelijkheid van oorlog en politiek; pure machtshonger en vileine corruptie worden maar mondjesmaat gecompenseerd door het betere in de mens.
Het is een complex verhaal, dat evenwel vlot verteld wordt. De strip is zeer goed getekend en bepaald geen doorsnee. Het is raadzaam de namen goed te onthouden, want de drie delen presenteren de feiten in een heel andere volgorde dan ik het hier doe.

Een strip voor volwassenen waarmee Marvano zijn kwaliteiten onderstreept. Ik wil hierbij wijzen op plaat 43 van deel 1, waarop een niet herkenbaar gekleurd motief te zien is, dat in het volgende kader zo mogelijk nog minder begrijpelijk is. Dan opeens blijkt het te gaan om tekens die op de romp van een vliegtuig geschilderd zijn, als bewijs voor een neergeschoten Engelse bommenwerper; de kepen in de kolf van een colt voor elke dode. Het volgende plaatje toont ons drie Duitse piloten, uiteraard in het donker, want zij vliegen de nachtjagers die de Lancasters belagen. De duisternis geeft al een dramatisch effect, maar de streep voor de mond van de middelste man, maakt het drietal herkenbaar als de sinistere vijand.

Veel lezers zullen het eerste deel met zijn aandoenlijk einde, het hoogst waarderen, maar ik vind ook deel drie, dat alles heeft van een speurdersverhaal, met zijn onverwachte ontknoping, zeer geslaagd en een waardig besluit van dit drieluik.

Behalve een kleine misser met de dateringen, houdt de auteur zich goed aan de historische werkelijkheid, maar wat doet in het eerste deel op plaat 28 een Dornier Pfeil in de lucht? Dit vliegtuig heeft immers nooit de kans gehad zich in het gevecht te bewijzen. Dat soort grappen behoort nu tot de vrijheid van schrijvers. Ik vind het wel jammer dat Marvano hier uitgerekend het lestoestel met dubbele cockpit afbeeldt.

___________________________

___________________________

___________________________