Er Was Eens Een Voorbijganger

Tekenaar: Bilal Enki
Scenarist: Christin Pierre
Uitgever : Dargaud, Oberon

In mijn laatste jaar humaniora ging mijn maturiteitsproef over “Het taalgebruik in strips”. De interesse was toen al aanwezig, maar het is pas toen ik ging verder studeren in Antwerpen en winkels ontdekte als Beo en vooral Mekanik, dat het beeldverhaal een ware liefde werd. Als je toen aan de stripboer vroeg wat je moest lezen, kreeg je naast namen als Comès, Tardi, Bourgeon en Moebius ook steevast ‘”Er was eens een voorbijganger…” als tip mee. Dit maar om aan te tonen hoe belangrijk die reeks was in de jaren tachtig.

Het verwonderde mij dan ook op deze heruitgave de datum ‘1975 – 1977’ te zien. Dat betekent dat de albums bijna tien jaar oud waren, toen ze me in die tijd werden aangeprezen. Door al het uitstekend werk dat tegenwoordig verschijnt, zie ik het nu niet zo snel meer gebeuren dat men in de winkel albums van een decennium oud aanprijst. De concurrentie is duidelijk veel groter geworden.

Het auteursduo heeft dus in die tijd grote impact gemaakt: Christin met zijn magisch – realistische verhalen met een duidelijk sociale en politieke ondertoon, Bilal met zijn atypische, wat slonzige realistische stijl met veel arceringen.

Bijna veertig (40!) jaar na datum heeft de reeks toch wat van zijn glans verloren. De verhalen doen nu wat ouderwets aan. Dorpen waar de fabrieksdirecteur, de burgemeester en mijnheer doktoor als patriarchen regeren, hebben ook bij ons in de jaren zestig bestaan, maar geven nu toch een zekere afstandelijkheid aan het verhaal. De verhalen van de zwakke individuen die zich als groep afzetten tegen de heersende machten, doen nu toch wel aan naïeve beeldenstormerij denken. Op de oude albums stond nog: “een eigentijds sprookje”, dus de auteurs wisten wel dat ze hun dromen in waarheden omzetten. Ze maken zelf een kritische kanttekening bij het derde verhaal door barsten te laten zien in het utopisch dorp dat volmaakt zou moeten zijn.

Ook de tekeningen maken wat minder indruk op mij dan de eerste keer dat ik de albums in handen kreeg. Bilal is een uitmuntend graficus, maar zijn figuren zijn houterig en zijn strips zijn vooral gebeeldhouwde karakterkoppen die weinig emotie laten zien. De uitgever heeft dan ook nog beslist om de albums volledig opnieuw in te kleuren. Daardoor ziet het er allemaal gelikter en meer eigentijds uit, maar de fijne tekenstijl en verrassende kleurenpracht zijn daardoor wel helemaal verdwenen.

Op de nieuwe bundeling staat nu “Hedendaagse Legendes”, maar “een eigentijds sprookje” zoals op de oude albums, past eigenlijk veel beter bij deze verhalen. Ook de titel van het derde album (La Ville qui n’existait pas) werd nu aangepast naar “De Onbestaande Stad”. Misschien juister vertaald, maar ik vond het oude “De Onbestaanbare Stad” toch beter passen bij het verhaal.

Voor de echte stripfanaat zijn deze klassiekers eigenlijk verplicht leesvoer, al is maar om je geschiedenis goed te kennen. Als je echter de oude uitgaven nog kan vinden, dan zijn die wel beter om echt een idee te krijgen van wat in de jaren zeventig als een striptopper werd gezien.

___________________________

___________________________